Retinol w kosmetykach - jak działa? Poznaj jego właściwości odmładzające!

Czym jest retinol?

Retinol jest podstawową formą witaminy A a także najczęściej stosowanym retinoidem (retinoidami określa się wszystkie pochodne witaminy A – retinolu zarówno naturalne  jak i syntetyczne). Retinol wraz z innymi pochodnymi tej witaminy zalicza się do organicznych związków aktywnych biologicznie. 

Sama witamina A jest często nazywana również witaminą wzrostową, ponieważ odgrywa istotna rolę w procesie dojrzewania, różnicowania i rozwoju komórek rozrodczych, wpływa także na proliferację komórek nabłonka.

Bezpośrednim prekursorem witaminy A jest β-karoten, który w wątrobie zostaje przekształcony w witaminę A, a stamtąd jest transportowany do komórek organizmu. Retinol jest związkiem egzogennym. Oznacza to, że musi zostać on dostarczony do organizmu „z zewnątrz” np. z pożywieniem.

 Źródłem nieaktywnej prowitaminy A czyli β-karotenu są: 

1. żółtka jaj,
2. warzywa takie jak: marchew, szpinak, sałata, dynia, brokuły, zielony groszek
3. owoce m.in. : melony, pomarańcze
4. mleko, ryby, sery występująca w postaci estrów pochodnej retinolu

Zarówno niedobór (hipowitaminoza) witaminy A, jak i jej nadmiar (hiperwitaminoza) mogą prowadzić do licznych schorzeń. 

Retinol - zastosowanie i działanie w kosmetyce 

Witamina A (retionol) i jej pochodne są jedną z najbardziej popularnych związków chemicznych używanych w kosmetykach zarówno do użytku codziennego w pielęgnacji domowej, jak i w kosmetykach profesjonalnych używanych w gabinetach kosmetycznych i dermatologicznych. Pochodne witaminy A, podobnie jak ona sama, cechują się dość dobrą rozpuszczalnością w tłuszczach, co oznacza, że silnie przenikają do warstwy rogowej naskórka.

Witamina A jest często stosowana w preparatach typu anti-aging, ponieważ wpływa na poprawę elastyczności skóry oraz umożliwia redukcję zmarszczek. Odpowiada za proliferację (namnażanie) keratynocytów i fibroblastów, które warunkują prawidłowe napięcie i jędrność skóry, a także znacząco wpływa na zwiększenie ilości produkcji włókien kolagenowych. Stosowanie retinolu prowadzi do pogrubienia naskórka, wskutek czego zostaje ograniczona nadmierna utrata (TEWL). 

Kolejne zastosowanie witaminy A w kosmetykach ma związek z redukcją zmian pigmentacyjnych. Skutecznie leczy uszkodzone fragmenty skóry przede wszystkim na skutek możliwości wpływu na funkcje melanocytów (komórek barwnikowych)  i zahamowaniem transportu melaniny do keratynocytów. 

Do licznych zastosowań witaminy A zalicza się także leczenie trądziku oraz zmian powstałych na jego skutek. Tu znaczący wpływ ma działanie retinoidów na proliferację i różnicowanie się komórek. Pochodne witaminy A zawarte w kosmetykach przeciwtrądzikowych przyspieszają złuszczanie zrogowaciałych komórek, a co za tym idzie wpływają na szybszą wymianę zewnętrznych warstw naskórka. Mają także działanie przeciwzapalne, działają sebostatycznie i seboregulująco oraz wpływają na zmniejszenie nadmiernego łojotoku skóry.

Retinoidy zewnętrzne działają również na łuszczycę - ich działanie jest dwufalowe. Normalizują procesy odnowy naskórka – w przypadku zbyt intensywnych podziałów komórkowych w naskórku mają działanie hamujące, natomiast jeśli proces jest zbyt wolny –zwiększają prędkość podziałów. Wykazują także korzystny wpływ na układ immunologiczny. 

Kosmetyki z retinolem - krem z retinolem, serum z retinolem

W kosmetykach retinol występuje w różnych stężeniach. Waha się w granicach od  0,1 do 1%. Wyższe stężenia mogą być stosowane tylko w kosmetykach używanych w profesjonalnych gabinetach kosmetycznych. 

• W początkowym etapie stosowania kosmetyków z retinolem należy zacząć od niższych stężeń i stopniowo przyzwyczajać skórę. Pierwszymi rezultatami stosowania retionolu mogą być podrażnienie i przesuszenie, a skóra zacznie się łuszczyć. Zanim cera się przyzwyczai, preparaty z retinolem należy stosować 2-3x w tygodniu oraz zadbać o prawidłowe nawilżenie skóry. Należy pamiętać także o wysokiej ochronie przeciwsłonecznej (spf50), ponieważ witamina A jest substancją światłoczułą i może powodować np. powstawanie przebarwień przy niewłaściwej protekcji przed słońcem. 
• Dalsze etapy terapii retinolem poprawiają kondycję głębszych warstw. W rezultacie wzrasta liczba fibroblastów, zwiększa się produkcja kolagenu i elastyny, poprawia się budowa i funkcjonowanie żywej warstwy skóry. Po kilku miesiącach stosowania kosmetyków skóra staje się jędrniejsza i elastyczniejsza, a zmarszczki ulegają delikatnemu spłyceniu. Poprawia się także nawodnienie skóry, a co za tym idzie jej wygląd zewnętrzny.

Retinoidy w ciąży

Preparaty zawierające retinol są bezwzględnie przeciwwskazane w ciąży i w czasie karmienia piersią. Wykazano, że retinol nawet stosowany miejscowo może wnikać do krwioobiegu. Stosowanie retinolu w trakcie ciąży może może wywołać u płodu poważne zaburzenia rozwojowe takie jak wodogłowie, małogłowie, wady rozwojowe ucha zewnętrznego, układu sercowo-naczyniowego, centralnego układu nerwowego. Dlatego tak jest istotne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących stosowania retionolu w trakcie ciąży, a także podczas planowania potomstwa. 

Przeczytaj więcej o składnikach aktywnych w kosmetykach w naszych poradnikach:

• Olejek rycynowy w kosmetyce
• Czarnuszka w kosmetyce – poznaj sekret „złota faraonów”
• Złoto Maroka, czyli o właściwościach olejku arganowego!

Proponowane zabiegi:

• Termolifting
• TOX Peel
• Minilifting

BIBLIOGRAFIA

1. Podręczny słownik chemiczny, R. Hassa (red.), J. Mrzigod (red.), J. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 339
2. „Witamina A – budowa i mechanizm działania”  Kosmetologia Estetyczna, vol. 7(5), 2018, 517
3. „ Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres zastosowania w dermatologii i kosmetologii”  Kosmetologia Estetyczna, vol. 7(4), 2018, 371
4. „Wpływ witaminy A na kondycję skóry” H. Bojarowicz, A. Płowiec Pracownia Technologii i Formy Kosmetyku, Wydział Farmaceutyczny Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
5. https://apteline.pl/artykuly/retinol-dziala-cuda-na-skorze-ale-trzeba-wiedziec-jak-go-uzywac
6. „Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce Choroby”  Redakcja naukowa dr inż. Jędrzej Nyćkowiak dr hab. Jacek Leśny prof. UP www.mlodzinaukowcy.pl poznań 2017 str.60-66
7. „Karotenoidy i ich zastosowanie w przemyśle kosmetycznym na przykładzie β-karotenu” Igielska-Kalwat J., Wawrzyńczak, A., Nowak, I. Chemik, 2012, Vol. 66, nr 2, str.140-144