Bądź świadoma! – Samobadanie

Profilaktyka raka piersi

Profilaktyka raka piersi jest kluczowa w wczesnym wykrywaniu zmian nowotworowych i zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Obejmuje zarówno samodzielne badania, jak i regularne konsultacje z lekarzem oraz odpowiednie badania diagnostyczne. Jak samodzielnie zbadać piersi? Najlepiej przeprowadzać badanie regularnie, najlepiej raz w miesiącu. Aby prawidłowo zbadać piersi, najlepiej rozpocząć od obserwacji w lustrze. Stań prosto, unieś ręce i sprawdź, czy na piersiach nie ma widocznych zmian w kształcie, symetrii czy skórze. Zwróć uwagę na wszelkie wciągnięcia skóry, zaczerwienienia lub owrzodzenia. Następnie, stojąc lub leżąc, wykonaj badanie palpacyjne. Używając opuszków palców, delikatnie dotykaj piersi w kółko, zaczynając od zewnętrznej strony i przesuwając w kierunku środka. Zwróć uwagę na wszelkie guzki, zgrubienia lub bolesne miejsca. Badanie powinno obejmować także okolice pach, gdzie znajdują się węzły chłonne. Warto również sprawdzić, czy nie pojawiła się wydzielina z sutka, która nie jest związana z karmieniem. Samobadanie piersi to ważna czynność, która daje poczucie kontroli nad własnym zdrowiem, a w przypadku wykrycia jakiejkolwiek zmiany, warto skonsultować się z lekarzem.

Istnieje kilka sposobów badanie:

Samobadanie piersi – sposoby

• Jak wykonywać? Samobadanie piersi polega na regularnym sprawdzaniu piersi pod kątem guzów, zgrubień, zmian kształtu, koloru skóry lub wydzieliny z sutka. Należy to robić co miesiąc, najlepiej po zakończeniu menstruacji, kiedy piersi nie są nabrzmiałe.
• Kiedy? Samobadanie powinno odbywać się raz w miesiącu. Dla kobiet po menopauzie najlepszym momentem będzie wybranie konkretnego dnia w miesiącu, aby nie zapomnieć o regularności.

Genetyczne testy predyspozycji

• Jak wykonywać? Kobiety, które mają w rodzinie przypadki raka piersi (zwłaszcza wśród bliskich krewnych), mogą zdecydować się na testy genetyczne. Wykrycie mutacji w genach BRCA1 lub BRCA2 może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka piersi.
• Kiedy? Testy genetyczne zaleca się kobietom, które mają rodzinne przypadki raka piersi lub jajników, zwłaszcza w młodym wieku.

Konsultacja z lekarzem

• Jak wykonywać? Regularne wizyty u lekarza (ginekologa, onkologa) są ważnym elementem profilaktyki. Lekarz oceni stan zdrowia piersi, przeprowadzi badanie fizykalne, a także zleci odpowiednie badania diagnostyczne.
• Kiedy? Kobiety powinny odbywać wizyty kontrolne co najmniej raz w roku, szczególnie po 40. roku życia.

Rak piersi u kobiet

Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet na całym świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce co roku diagnozuje się około 20-25 tysięcy nowych przypadków raka piersi. Warto regularnie kontrolować piersi, a w razie zauważenia niepokojących objawów, jak guz czy zmiana w wyglądzie piersi, natychmiast skonsultować się z lekarzem. Regularne badania są kluczowe dla wczesnego wykrycia raka piersi, co zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Choć nie ma 100% pewności, że można całkowicie zapobiec rakowi piersi, istnieje kilka czynników, które mogą zmniejszyć ryzyko:

• Regularna aktywność fizyczna – Ćwiczenia fizyczne, takie jak spacerowanie, jogging, pływanie, mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju raka piersi poprzez regulację poziomu hormonów, szczególnie estrogenu.
• Zdrowa dieta – Dieta bogata w owoce, warzywa, błonnik i uboga w tłuszcze nasycone może wpłynąć na obniżenie ryzyka. Ograniczenie spożycia alkoholu również jest zalecane.
• Kontrola masy ciała – Utrzymywanie zdrowej masy ciała zmniejsza ryzyko raka piersi, zwłaszcza po menopauzie, kiedy nadmiar tkanki tłuszczowej może zwiększać produkcję estrogenów.
• Unikanie nadmiernej ekspozycji na hormony – Długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej po menopauzie może zwiększać ryzyko, dlatego warto ograniczać jej stosowanie do minimum.
• Regularne badania – Regularne samobadanie piersi, mammografia (po 50. roku życia co 2 lata) oraz USG piersi (dla kobiet młodszych) pozwalają na wczesne wykrycie niepokojących zmian.
• Genetyka i testy – Dla kobiet, które mają w rodzinie przypadki raka piersi (szczególnie przy mutacjach genów BRCA1 i BRCA2), istnieją testy genetyczne, które pozwalają określić ryzyko. W takich przypadkach możliwe są także środki prewencyjne, jak chirurgia profilaktyczna.

Jakie są objawy raka piersi u kobiet?

• Guz w piersi – Najczęstszy objaw. Może być twardy, nieruchomy, często bezbolesny.
• Zmiany skórne – Zgrubienia, zaczerwienienie, wciągnięcie skóry w obrębie piersi lub wokół sutka.
• Zmieniony kształt lub wielkość piersi – Piersi mogą stać się asymetryczne lub zauważalnie się powiększyć lub zmniejszyć.
• Ból w piersi – Choć rak piersi zazwyczaj nie powoduje bólu, może występować ból, szczególnie w zaawansowanych stadiach choroby.
• Wydzielina z sutka – Nienaturalna wydzielina, szczególnie jeśli nie jest związana z laktacją.
• Powiększenie węzłów chłonnych – W okolicach pach mogą pojawić się powiększone, twarde węzły chłonne, co może wskazywać na przerzuty.

Rak piersi u mężczyzn

Rak piersi u mężczyzn jest bardzo rzadki. Według statystyk, na każde 100 przypadków raka piersi, tylko około 1 przypadek dotyczy mężczyzn. W Polsce, na 100 000 mężczyzn przypada rocznie około 1-2 przypadków tego nowotworu. W skali światowej, każdego roku diagnozuje się około 2 500 przypadków raka piersi u mężczyzn.

Ze względu na rzadkość tego schorzenia, mężczyźni często nie są świadomi ryzyka, co może prowadzić do późniejszego wykrycia nowotworu. Warto regularnie monitorować wszelkie zmiany w obrębie piersi i w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów skonsultować się z lekarzem.

Jakie są najczęściej występujące przyczyny raka piersi u mężczyzn?

• Zaburzenia hormonalne – Mężczyźni mają niższy poziom estrogenu, ale jego nadmiar może sprzyjać rozwojowi nowotworu. Zaburzenia hormonalne, takie jak zwiększony poziom estrogenów lub niski poziom testosteronu, mogą zwiększać ryzyko.
• Czynniki genetyczne – Mutacje genów, takich jak BRCA1 i BRCA2, które są znane z tego, że zwiększają ryzyko raka piersi u kobiet, mogą również dotyczyć mężczyzn. Osoby z historią raka piersi w rodzinie mogą być bardziej narażone.
• Radioterapia – Mężczyźni, którzy byli wcześniej leczeni radioterapią w okolicach klatki piersiowej, mają wyższe ryzyko zachorowania na raka piersi.
• Choroby wątroby, otyłość – Choroby takie jak marskość wątroby mogą prowadzić do zaburzeń hormonalnych, co zwiększa ryzyko nowotworu piersi u mężczyzn.

Jakie są objawy raka piersi u mężczyzn?

• Guz w okolicy piersi – Najczęstszy objaw. Może być twardy, nieruchomy, często bezbolesny.
• Zmiany skórne – Zgrubienia skóry piersi, zaczerwienienia lub wciągnięcie skóry wokół guza.
• Zmiana kształtu lub wielkości piersi – Zmniejszenie lub powiększenie jednej z piersi.
• Wydzielina z sutka – Może występować wydzielina, która nie jest związana z laktacją.
• Ból w okolicach piersi – Choć nie jest to częsty objaw, ból w piersi może występować.