Leki fotouczulające - lista leków wykazujących działania fotouczulające
Wraz ze wzrastającą świadomością klientów o możliwościach dzisiejszej kosmetologii estetycznej i laserowej wzrasta zapotrzebowanie na zabiegi laserowe oraz te z wykorzystaniem intensywnie pulsacyjnego światła (ang. Intense Pulsed Light - IPL). Wykorzystuje się je w celu usuwania owłosienia, blizn, przebarwień i rozszerzonych naczynek, terapii przeciwtrądzikowej czy spowalniającej procesy starzenia się skóry. Umawiając się na tego typu zabiegi zawsze należy pamiętać o przeciwwskazaniach. Jednym z najważniejszych jest przyjmowanie suplementów, ziół lub leków fotouczulających.
W niniejszym artykule zostanie omówiona różnica pomiędzy reakcjami fotouczulającymi a fototoksycznymi oraz przedstawione będą przykładowe substancje mogące spowodować powikłania pozabiegowe. Ponadto zawarta zostanie informacja, jak zadbać o skórę w czasie przyjmowania danych substancji.
Leki fotouczulające - co to jest?
Leki światłouczulające to leki, które zwiększają naszą wrażliwość na światło słoneczne.
A tym samym zwiększa się ryzyko wystąpienia reakcji fotoalergicznych i/lub fototoksycznych.
Reakcje fotoalergiczne mają podłoże immunologiczne i powstają pod wpływem zadziałania czynnika fizykalnego (np. światła) na substancję. Mechanizm powstawania reakcji fotoalergicznych związany jest z przekształceniem substancji danego preparatu w alergen lub inną cząsteczkę zdolną do wywołania uczulenia (hapten). Powstaje w reakcji fotochemicznej wymagającej dostarczenia energii z zewnątrz (energię może wytwarzać np. wiązka lasera lub światło).
W wyniku działania substancji fotouczulających powstają zmiany skórne określane jako fotoalergiczny wyprysk kontaktowy. Objawy w postaci grudek z towarzyszącym świądem pojawiają się po upływie 24-48 godzin od zabiegu.
Fototoksyczność w odróżnieniu od fotoalergii jest bardziej powszechna i występuje u osób, które poddają się zabiegom z wykorzystaniem lasera lub światła w momencie przyjmowania danych substancji. Odczyny fototoksyczne powstają poprzez uwalnianie wolnych rodników przez substancje chemiczne będące w kontakcie ze skórą. Wywołują one rozwój ostrej reakcji zapalnej, która występuje bezpośrednio lub kilka godzin po zabiegu. Wówczas na skórze pojawia się rumień, obrzęk i/lub pęcherze. W konsekwencji na skórze mogą pozostać przebarwienia i/lub blizny.
Lista leków fotouczulających
Lista leków fotouczulających została ustalona przez Jerome’a I. Levine’a, M.S., R.Ph. z Urzędu ds. Żywności i Leków USA (FDA). Wykaz opublikowano pod tytułem: „Medications That Increase Sensitivity To Light: A 1990 Listing” („Leki zwiększające wrażliwość na światło: wykaz dla roku 1990”).
Do najpopularniejszych leków* fotouczulających zaliczamy:
- Niektóre leki przeciwbólowe (np. Ibuprom, Ketonal, Naproxen)
- Leki antydepresyjne (np. Zoloft, Prozac, Adapin )
- Antyhistaminowe (np. Phenergan, Allegra, HascoNOC)
- Leki sterydowe - doustne lub wziewne
- Leki przeciwcukrzycowe (np. DIAPREL, Celipres)
- Leki hormonalne (np. AXIA)
- Sulfonaminy (np. Furagina)
- Witamina A i jej pochodne (np. Izotek)
*Nazwy handlowe produktów powinny być traktowane jedynie jako przykłady; wykaz nazw nie odzwierciedla wszystkich nazw, pod którymi sprzedawany jest dany produkt.
** Wykaz można znaleźć w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej: https://nj.gov/health/ceohs/documents/phss/fda_photosensitivitylist.pdf
Przykładowe substancje pochodzenia roślinnego wywołujące reakcje fototoksyczne:
- Aminek większy (Ammi majus L. Apiaceae),
- Selery zwyczajne (Apium graveolens L.),
- Dzięgiel (litwor),
- arcydzięgiel (Angelica archangelica L.),
- Marchew zwyczajna (Daucus carota L.),
- Barszcz różne gatunki (Heracleum sp.),
- Lubczyk różne gatunki (Levisticum sp. ),
- Pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa L.),
- Pietruszka zwyczajna (Petroselinum sativum Hoffm.),
- Lima, limeta (Citrus aurantifolia Linn. Rutaceae),
- Pomarańcza bergamota (Citrus bergamia Risso),
- Cytryna zwyczajna (Citrus limon L.),
- Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.),
- Ruta zwyczajna (Ruta graveolens)
Jak dbać o skórę stosując leki fotouczulające?
Istnieje wiele gatunków roślin, które zawierają w swoim składzie związki chemiczne uwrażliwiające skórę człowieka na zabiegi laserowe czy te z wykorzystaniem światła. Należy pamiętać, że częstotliwość i nasilenie powikłań jest kwestią indywidualną. Zmiany wypryskowe (reakcja fotoalergiczna) lub rumień, pęcherze czy przebarwienia (reakcja fototoksyczna) mogą również pojawić się w reakcji na promieniowanie UV. Stąd, w trakcie farmakoterapii konieczne jest stosowanie odpowiedniej ochrony w postaci kremów z filtrem SPF 50.
To co jest niezwykle istotne to fakt, iż nie u wszystkich osób stosujących lub przyjmujących powyżej przedstawione leki, czy substancje wystąpi reakcja fotouczuleniowa/fototoksyczna. U osoby, u której wystąpi reakcja fotouczuleniowa/fototoksyczna nie musi koniecznie wystąpić ponownie lub występować za każdym razem. Dana substancja nie powoduje u wszystkich osób reakcji skórnych o tym samym nasileniu.
W sytuacji, gdy klient przyjmuje uwrażliwiające na światło leki, warto rozważyć zabiegi alternatywne, które nie będą kolidować z wdrożonym leczeniem. Kosmetolog w takiej sytuacji doradzi najlepsze możliwe rozwiązanie.
Przeczytaj więcej o lekach i depilacji laserowej w naszych poradnikach:
- Depilacja laserowa a leki
- Depilacja laserowa a antybiotyk?
- Zioła fotouczulające i fototoksyczne – z czego zrezygnować przed zabiegami laserowymi?
Proponowane zabiegi:
